خواص قارچ دم بوقلمون به جهت سابقه طولانی استفاده از آن در طب سنتی شرقی، مورد توجه پژوهشگران بوده و از اینرو تحقیقات زیادی روی فواید آن انجام شدهاست. قارچ دم بوقلمون (Turkey Tail) یک قارچ دارویی است که عمدتا در قالب دمنوش، پودر و مکمل مصرف میشود. این قارچ سرشار از پلیساکاریدها (بهویژه PSP و PSK)، آنتیاکسیدانها، پلیفنولها، ویتامینهای گروه B، پتاسیم، مس، سلنیوم و فیبرهای تقویتکننده ایمنی است. ترکیبات فعال آن موجب تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت روده، افزایش انرژی، کاهش التهاب و حفاظت سلولی میشوند.
بر اساس مطالعات، بیشترین کاربردش در کمک به درمان سرطان (کاهش عوارض شیمیدرمانی)، عفونتهای ویروسی و باکتریایی، ضعف ایمنی، مشکلات گوارشی، دیابت و بیماریهای التهابی گزارش شده است. همچنین قارچ دمبوقلمون بهدلیل افزایش استقامت، تقویت عملکرد ایمنی و افزایش سطح انرژی برای ورزشکاران و بدنسازان نیز توصیه میشود.
ارزش غذایی قارچ دم بوقلمون
جدول ارزش غذایی و مواد موجود در قارچ ترکی تیل
| مورد تغذیهای | مقدار در هر 100 گرم |
| انرژی | 207.2 کیلوکالری |
| چربی کل | 0.21 گرم |
| چربیِ اشباع شده | کمتر از 0.1 گرم |
| کربوهیدرات | 6 گرم |
| قندها | 0.1 گرم |
| پروتئین | 8.1 گرم |
| نمک | 0.07 گرم |
مواد معدنی و ویتامین ها
در جدول زیر مواد معدنی و ویتامینهای موجود در قارچ دم بوقلمون را بررسی میکنیم.
| مادهٔ معدنی | مقدار در هر 100 گرم |
| پتاسیم | 500 تا 600 میلیگرم |
| فسفر | 120 تا 140 میلیگرم |
| منیزیم | 20 تا 30 میلیگرم |
| کلسیم | 10 تا 20 میلیگرم |
| روی | 0.7 تا 1 میلیگرم |
| مس | 0.3 تا 0.5 میلیگرم |
| آهن | 1 تا 1.5 میلیگرم |
| سلنیوم | 1 تا 3 میلیگرم |
| ویتامین B1 (تیامین) | 0.01 تا 0.03 میلیگرم |
| ویتامین B2 (ریبوفلاوین) | 0.1 تا 0.2 میلیگرم |
| ویتامین B3 (نیاسین) | 3 تا 4 میلیگرم |
| ویتامین B5 (پانتوتنیکاسید) | 1 تا 1.5 میلیگرم |
| ویتامین B6 | 0.05 تا 0.1 میلیگرم |
| ویتامین D | بسیار کم و ناچیز |
لیست بیماری های قابل درمان توسط قارچ دم بوقلمون
قارچ دم بوقلمون برای درمان برخی از بیماریها مفید است.
- ویروس زگیل تناسلی (HPV) و برخی عفونتهای ویروسی
- عفونتهای تنفسی و سرماخوردگی
- ضعف سیستم ایمنی
- قند خون بالا و مقاومت به انسولین
- فشار خون بالا
- التهابهای مزمن
- آسیبهای کبدی ناشی از سموم (حفاظت کبد)
- مشکلات گوارشی و رشد باکتریهای مضر
- اضافهوزن و اختلالات متابولیسم
- خستگی مزمن و کاهش استقامت (بهبود عملکرد ورزشی)
- کیست تخمدان و فیبروم (بر اساس شواهد اولیه)
- برخی سرطانها در قالب درمان کمکی (بهویژه بهخاطر ترکیبات PSK و PSP)
HPV و عفونتهای ویروسی
ترکیبات پلیساکاریدی قارچ، مخصوصا PSP (پپتیدهای پلیساکارید) و PSK (پلی ساکارید-K)، فعالیت سیستم ایمنی را تقویت میکنند. این مواد باعث افزایش تعداد سلولهای کشنده طبیعی (NK cells) و سلولهای T میشوند که وظیفه شناسایی و حذف سلولهای آلوده به ویروسها از جمله HPV را دارند. در چند مطالعه، مصرف قارچ دم بوقلمون با افزایش سرعت پاکسازی بیماری زگیل تناسلی (HPV) همراه بوده است.
عفونتهای تنفسی و سرماخوردگی
خاصیت ضدویروسی، ضدمیکروبی و ضدالتهابی این قارچ به بدن کمک میکند تا التهاب مجاری تنفسی کاهش یابد و تکثیر ویروسها کند شود. همچنین با تقویت ایمنی بدن، مدت و شدت سرماخوردگی نیز کمتر میشود.
خستگی و بهبود عملکرد ورزشی
در مطالعات صورترفته، ترکیبات آنتیاکسیدانی قارچ باعث افزایش استقامت بدن و کاهش استرس اکسیداتیو در عضلات شدهاند. این کار باعث دیرتر خسته شدن عضلات، افزایش تحمل فعالیت ورزشی و بهبود سطح انرژی و ریکاوری میشود. این اثر برای ورزشکاران و بدنسازان قابل توجه است.
قند خون بالا و مقاومت به انسولین
پلیساکاریدها باعث بهبود پاسخ سلولها به انسولین و کاهش التهاب در بافتهای حساس به انسولین میشوند. همچنین کاهش سرعت جذب کربوهیدراتها در روده میتواند سطح قند خون را متعادل و پایدارتر کند.
فشار خون بالا
خواص ضدالتهابی و محافظت از رگها کمک میکند تا سفتی و التهاب دیواره رگها کاهش یابد. این موضوع جریان خون را بهبود داده و موجب کاهش تدریجی فشار خون میشود.
محافظت از کبد
ترکیب PSP به خنثیسازی رادیکالهای آزاد و کاهش التهاب کبد کمک میکند. در برخی مطالعات حیوانی، قارچ از کبد در برابر سموم و داروهای آسیبزا محافظت کرده و روند بازسازی سلولی را تقویت کرده است.
مشکلات گوارشی، هضم ضعیف و رشد باکتریهای مضر
قارچ دمبوقلمون سرشار از پروبیوتیکهاست. این مواد غذای باکتریهای مفید روده هستند و باعث افزایش پروبیوتیکهای مفید (مانند بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس) میشوند. که نتیجه آن هضم بهتر، کاهش نفخ، تنظیم حرکات روده و حذف باکتریهای مضر است.
اضافهوزن و کاهش وزن
با بهبود فلور روده، کاهش التهاب بدن، کنترل بهتر قند خون و کاهش جذب چربیها، این قارچ به روند چربیسوزی و مدیریت وزن کمک میکند. همچنین باعث ایجاد احساس سیری بیشتر میشود.
کیست تخمدان و فیبروم
طبق برخی گزارشات، ترکیبات ضدالتهابی و تنظیمکننده ایمنی قارچ ممکن است به کاهش رشد بافتهای غیرطبیعی مانند کیستها و فیبرومها کمک کند.
سرطان (در نقش درمان کمکی)
یکی از مهمترین دلایل شهرت جهانی قارچ دمبوقلمون، نقش آن در کمک به بیماران مبتلا به سرطان است؛ بهویژه در کشورهای آسیایی مانند ژاپن و چین که ترکیبات فعال آن، یعنی PSK و PSP، سالهاست بهصورت مکمل در کنار درمانهایی مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی استفاده میشوند. مطالعات نشان دادهاند که PSK میتواند توان بدن را در مهار رشد تومورها بهخصوص در سرطان روده بزرگ و معده افزایش دهد و در عین حال به کاهش عوارض شیمیدرمانی مانند تهوع، کاهش گلبولهای سفید و ضعف سیستم ایمنی کمک کند.
در مورد سرطان پستان نیز نتایج اولیه حاکی از آن است که قارچ دمبوقلمون ممکن است به تنظیم بهتر عملکرد ایمنی و کاهش عوارض جانبی درمان کمک کند، هرچند برای تأیید قطعی این یافتهها به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
همچنین بر اساس مطالعات مختلف، PSK میتواند بازگشت سرطان را نیز در انسان کاهش دهد.
پوکی استخوان
عصاره دم بوقلمون منجر به تشکیل استخوانهای ضخیمتر و کمتر متخلخل میشود و ممکن است بدن را در برابر پوکی استخوان مربوط به درمانهای سرطان خاص محافظت کند.
طریقه مصرف قارچ دم بوقلمون
قارچ ترکی تیل را میتوانید بهصورت پودر، دمنوش و مکمل مصرف نمایید.
- پودر قارچ را میتوانید درون سوپ یا خوراک بریزید. همچنین میتوانید آن را داخل کپسولهای آماده بریزید و بهصورت قرص مصرف نمایید.
- با جوشاندن قارچ خشک یا پودر آن (به همراه سایر گیاهان دارویی) میتوانید دمنوش قارچ تهیه کنید و از خواص آن بهرهمند شوید.
- عصاره و مکملهای آماده این قارچ در بازار موجود است که میتوانید از آنها بهرمند شوید.
چگونه از قارچ دم بوقلمون استفاده کنیم که خواص آن بیشتر حفظ شود؟
برای اینکه خواص قارچ دمبوقلمون بیشترین حد ممکن حفظ شود، بهتر است آن را بهصورت دمنوش، عصاره یا پودر خشک مصرف کنید؛ زیرا این قارچ سفت و الیافی است و پخت طولانی میتواند مقدار قابلتوجهی از ترکیبات مفید آن مانند PSK، PSP و آنتیاکسیدانها را کاهش دهد. اگر قصد اضافهکردن آن به غذا را دارید، بهتر است در مراحل پایانی پخت افزوده شود تا حرارت زیاد باعث افت کیفیت مواد فعال آن نشود.
مقدار مصرف قارچ دم بوقلمون:
مصرف قارچ دم بوقلمون با دوز روزانه 2.4 گرم خوراکی میتواند تا 12 هفته استفاده شود. البته در نظر داشته باشید تا با یک پزشک صحبت کنید تا بدانید چه نوع محصول و چه میزان دوز ممکن است برای یک بیماری خاص مفید باشد و یا اینکه مصرف این قارچ با داروهای دیگر تداخل ایجاد نکند.
هشدار: مصرف زیاد و بیش از حد قارچهای دارویی میتوانند فلزات سنگینی مانند جیوه، سرب، کادمیوم و آرسنیک را در بدن انباشته کنند که این فلزات میتوانند خطراتی برای سلامتی ایجاد کنند.
عوارض قارچ بوقلمون و موارد منع مصرف
قارچ دمبوقلمون با وجود خواص فراوان، برای همه افراد بدونخطر نیست و در برخی افراد میتواند عوارض خفیف یا تداخل دارویی ایجاد کند. آگاهی از این موارد کمک میکند تا مصرف آن ایمنتر باشد. عوارض جانبی مصرف قارچ دم بوقلمون عبارت است از:
- تهوع، نفخ و ناراحتیِ گوارشی
- تغییر رنگ مدفوع
- بروز تیرگی در ناخنها (موارد نادر)
- تشدید حساسیت در افراد دارای آلرژی به قارچها
- احتمال تحریک سیستم ایمنی در مبتلایان به بیماریهای خودایمنی
- نامناسببودن برای زنانِ باردار یا شیرده
- احتمال تداخل با داروهای دیابت و شیمیدرمانی (سیکلوفسفامید – تاموکسیفن)
خواص قارچ دم بوقلمون برای بدنسازی
قارچ دمبوقلمون میتواند برای بدنسازان و ورزشکاران مفید باشد؛ زیرا ترکیبات فعال آن مانند PSK و PSP باعث کاهش التهاب، تقویت عملکرد سیستم ایمنی و بهبود ریکاوری پس از تمرینهای سنگین میشوند. این قارچ با داشتن آنتیاکسیدانهای قوی به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از تمرین کمک میکند و همین موضوع باعث بهبود سرعت بازسازی عضلات میشود. علاوه بر این، پریبیوتیکهای موجود در آن سلامت روده و جذب بهتر مواد مغذی را تقویت میکنند که برای رشد عضلات اهمیت زیادی دارد.
از آنجا که قارچ دمبوقلمون کالری کمی دارد و انرژی پایدار ایجاد میکند، میتواند بدون اضافهکردن وزن ناخواسته، به افزایش استقامت و کیفیت تمرین کمک کند.
نتیجه گیری
به طور کلی قارچ دمبوقلمون یکی از ارزشمندترین قارچهای دارویی طبیعت است که بهدلیل داشتن ترکیبات فعالی مانند PSK و PSP، آنتیاکسیدانها و پلیساکاریدهای قدرتمند، نقشی مهم در تقویت سیستم ایمنی، حمایت از بدن در برابر عفونتها و کمک به درمانهای مرتبط با سرطان دارد. این قارچ همچنین با بهبود سلامت روده، کاهش التهاب، تقویت انرژی و افزایش استقامت، برای افراد عادی و حتی ورزشکاران گزینهای مفید بهشمار میرود.
مولف:
گردآوری و تالیف توسط تیم رسانه هاگ
کپی فقط با ذکر منبع مجاز است.
با خواص انواع قارچ های خوراکی و دارویی در سایت دانشنامه هاگ آشنا شوید.
